Vài nét về tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng ở Việt Nam

Thành Hoàng làng là vị thần được người Việt tôn kính. Vị thần này được người dân thờ trong đình làng với hi vọng về cuộc sống an lành, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng có ý nghĩa đặc biệt trong cuộc sống người dân. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về loại hình tín ngưỡng thờ cúng thành hoàng 

Khái quát về tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng ở Việt Nam

Ở Việt Nam tín ngưỡng thường không có hệ thống điều hành hay tổ chức cụ thể. Bên cạnh đó tín ngưỡng dân gian ở Việt Nam còn mang tính dụng. Tức là, nó ra đời và tồn tại dựa trên việc phục vụ nhu cầu tinh thần của người dân.

Tín ngưỡng dân gian ở nước ta mang tính  đa thần. Nó thể hiện ở niềm tin vào các vị thần khác nhau trong tiềm thức mỗi con người. Đa số người dân Việt không là tín đồ của riêng một loại tín ngưỡng cụ thể nào. Người dân có thể đến đình, chùa, phủ…miễn sao họ cảm thấy tin tưởng và thoải mái.

Thành Hoàng là vị thần được tôn kính trong đình làng ở nước ta. Thành Hoàng được coi là phúc thần của người dân. Thông thường mỗi làng thờ một Thành Hoàng. Cũng có trường hợp hai, ba làng thờ một vị Thành Hoàng. Thành Hoàng có thể là nam hoặc nữ thần, điều đó phụ thuộc vào sự tích mỗi làng. Tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng ở Việt Nam  ngày càng bám rễ sâu trong tiềm thức mỗi người dân Việt.

Nguồn gốc của tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng ở Việt Nam

Thành Hoàng xuất hiện ở Trung Quốc với ý nghĩa là thần coi giữ, bảo vệ cho thành hào. Ở Việt Nam, Thành Hoàng là vị thần coi giữ, phù hộ, ban phúc cho dân. Trải qua các triều đại tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng hình thành và phát triển mạnh mẽ.

Danh hiệu Thành Hoàng xuất hiện vào năm 822, Thời Đường Mục Tông.  Vị Thành Hoàng đầu tiên ở nước ta là Tô Lịch. Thời Trần, Tô Lịch được phong thêm các mỹ tự. Đời Lê đàn thờ thần tiên để cúng tế được lập ra khá nhiều. Thời Nguyễn quan niệm chính thống về Thành Hoàng được duy trì và mở rộng ra các trấn, tỉnh. Người dân có niềm tin rằng: Đất có thổ công, sông có Hà Bá, cảnh thổ có Thành Hoàng.

Tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng ra đời do nhu cầu về vị thần bảo vệ thành trì. Về sau, tín ngưỡng này được phổ biến khi triều đình biểu dương công trạng của trung thần, nghĩa sĩ. Làng nào cũng có anh hùng hào kiệt cho nên làng nào cũng có đình, đền hoặc miếu thờ.

Tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho người dân Việt

Trong tư tưởng của người dân Việt Thành Hoàng làng có khả năng làm cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Thành Hoàng giúp cho người dân có cuộc sống an khang, thịnh vượng và luôn may mắn. Chính vì vậy, Thành Hoàng làng trở thành biểu tượng tâm linh được tôn sùng, là chỗ dựa tinh thần vững chắc.

Khi xã hội ngày càng phát triển, cuộc sống của người dân bị đe dọa bởi nhiều yếu tố trong tự nhiên và xã hội. Hỏa hoạn, thiên tai, bệnh hiểm nghèo, vô sinh…có thể xảy ra với bất cứ ai. Cho nên, con người muốn tìm đến những thế lực “siêu nhiên” để giúp họ vượt qua những khó khăn đó.

Vai trò liên kết cộng đồng của tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng ở Việt Nam

Vai trò liên kết cộng đồng là vai trò dễ nhận thấy của tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng. Mọi người dân thường tuân thủ theo luật lệ, đạo đức bởi niềm tin vào sức mạnh của Thành Hoàng. Niềm tin đó là việc ban phúc độ trì cho những người hiền lành, lương thiện. Trừng phạt những kẻ độc ác vô luân, gây hại cho người khác. Mỗi khi có việc oan ức người dân tìm đến với ước muốn được chứng dám, giải oan, chuyển dữ hóa lành.

Nhà nước phong kiến Việt Nam chọn lọc và phong sắc cho Thành Hoàng làng. Việc làm này nhằm mục đích đoàn kết và động viên toàn bộ sức mạnh của cộng đồng làng, xã và dân tộc thành một khối.  Đồng thời, nó giúp cho việc thực hiện việc quản lý xã hội đến cơ sở xã hội trở nên thuận lợi hơn.

Tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng có vai trò duy trì và bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của người Việt 

Thờ Thành Hoàng làng tạo nên yếu tố văn hóa độc đáo của người dân Việt Nam. Bởi lẽ, gắn liền với loại tín ngưỡng này là hàng loạt các hoạt động truyền thống mang đậm chất bản sắc dân tộc. Lễ hội liên quan đến Thành Hoàng làng luôn mang giá trị tích cực, nó giúp cho con người cảm thấy tinh thần thoải mái, vui vẻ. Ở Bắc Ninh có lễ hội tưởng nhớ công đức Thượng Đẳng Thành Hoàng. Lễ hội này thu hút khách trong và ngoài nước.

Thờ hành hoàng làng là một trong những yếu tố văn hóa mà người nông dân Việt Nam đã sáng tạo ra. Nó được gìn giữ và lưu truyền qua bao nhiêu thế hệ. Gắn với Thành hoàng là hội làng. Đây là một hoạt động văn hóa truyền thống mang đậm bản sắc của từng địa phương.

Tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng ngày càng trở nên đa dạng. Người dân luôn mong muốn mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cuộc sống thịnh vượng. Chính vì vậy, tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng phát triển mạnh mẽ ở khắp nơi và là động lực để người dân vượt qua mọi khó khăn. Việc thờ cúng Thành Hoàng làng cũng như thờ cúng tổ tiên đã trở thành tất yếu /.